Gri liste, kara para aklama, terörün finansmanı ve nükleer silahların yayılmasına ilişkin finansmanla mücadele etmek amacıyla rejimlerindeki stratejik eksiklikleri gidermek için Mali Eylem Görev Gücü (FATF) ile aktif olarak çalışan ülkeleri tanımlamaktadır.
FATF'ın ayrıca Kara Liste diye adlandırdığı başka bir listesi daha vardır. Kara listedeki ülkeler tamamen kontrol edilemez bir ekonomiye sahiptir.
FATF Nasıl Çalışır?
FATF, yılda üç kez yayınlanan iki FATF kamu belgesinde, kara para aklama ve terörün finansmanı (AML/CFT) ile mücadeleye yönelik tedbirlerin zayıf olduğu yetki alanlarını belirlemektedir. FATF'ın zayıf AML/CFT rejimlerine sahip ülkeleri kamuya açık olarak listeleme sürecinin etkili olduğu kanıtlandı. FATF, Ekim 2023 itibarıyla 129 ülkeyi ve yargı bölgesini incelemiş ve bunlardan 102'sini kamuya açıklamıştır. Bunlardan 76'sı o zamandan beri AML/CFT'nin zayıf yönlerini gidermek için gerekli reformları yapmış ve süreçten çıkarılmıştır.
FATF Yöntemleri ve Trendler
FATF, suçluların ve teröristlerin fonları nasıl topladığını, kullandığını ve aktardığını sürekli olarak izliyor. Ülkeler yasadışı mali akışları engellemek için etkili önlemler alırken, suçluların da kirli paralarını aklamanın alternatif yollarını bulmaları gerekiyor. FATF, ülkelerin ve özel sektörün bu riskleri azaltmak için gerekli adımları atabilmesi amacıyla, en son kara para aklama, terörün finansmanı ve nükleer silahların yayılmasının finansmanı teknikleri hakkında farkındalığı artıran raporları düzenli olarak yayınlamaktadır. FATF Tavsiyeleri , organize suç, yolsuzluk ve terörizmi önlemek için koordineli bir küresel tepki sağlar. Yetkililerin yasa dışı uyuşturucu, insan kaçakçılığı ve diğer suçlarla uğraşan suçluların paralarının peşine düşmesine yardımcı oluyorlar. FATF aynı zamanda kitle imha silahlarına sağlanan finansmanın durdurulması için de çalışıyor. FATF, kripto para birimlerinin popülerliği arttıkça yaygınlaşan sanal varlıkların düzenlenmesi gibi yeni riskleri ele almak için küresel standartlarını sürekli olarak güçlendiriyor.
FATF tavsiyeleri nelerdir?
FATF Tavsiyeleri, ülkelerin yasadışı mali akışlarla mücadele etmesine yardımcı olacak kapsamlı bir önlem çerçevesi sunmaktadır. Bunlar arasında, ulusal makamların suçu ve terörizmi körükleyen mali akışları tespit etmek ve engellemek ve yasa dışı faaliyetten sorumlu olanları cezalandırmak için etkili eylemlerde bulunabilmesini sağlayacak güçlü bir yasa, yönetmelik ve operasyonel önlemler çerçevesi yer almaktadır.
40 Tavsiye yedi farklı alana ayrılmıştır:
- AML/CFT Politikaları ve koordinasyonu
- Kara para aklama ve müsadere
- Terörün finansmanı ve nükleer silahların yayılmasının finansmanı
- Önleyici tedbirler
- Tüzel kişilerin ve düzenlemelerin şeffaflığı ve gerçek faydalanıcılığı
- Yetkili makamların yetki ve sorumlulukları ile diğer kurumsal tedbirler
- Uluslararası işbirliği
Gri Listede yer alan ülkeler hangileri?
BARBADOS: Şubat 2020'de Barbados, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve CFATF ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. Ekim 2023 Genel Kurulunda FATF, Barbados'un eylem planını büyük ölçüde tamamladığı ve AML/CFT reformlarının uygulanmasının başladığını ve sürdürüldüğünü ve gerekli siyasi önlemlerin alındığını doğrulamak için yerinde bir değerlendirmeyi garanti ettiği yönünde ilk kararı verdi. Gelecekte uygulamanın sürdürülmesine yönelik taahhüt devam etmektedir.
BULGARİSTAN: Ekim 2023'te Bulgaristan, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve MONEYVAL ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. MER'nin Mayıs 2022'de kabul edilmesinden bu yana Bulgaristan, uluslararası işbirliğini geliştirmek için MER'in tavsiye ettiği eylemler konusunda ilerleme kaydetti.
BURKİNA FASO: Burkina Faso'nun, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve GIABA ile çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2021'den bu yana, Burkina Faso, tematik risk yönetimi de dahil olmak üzere AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik adımlar attı. yüksek riskli sektörlere yönelik değerlendirmeler yapılması ve uluslararası işbirliği ile KA/TF soruşturma ve kovuşturmalarına ilişkin istatistiklerin tutulmasına yönelik mekanizmaların güçlendirilmesi.
KAMERUN: Haziran 2023'te Kamerun, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve GABAC ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. Ekim 2021'de MER'nin kabul edilmesinden bu yana Kamerun, Mali İstihbarat Birimi'nin kaynaklarını artırarak ve soruşturma makamları ile yargı organlarının KA/TF vakalarını etkili bir şekilde yürütme kapasitesini geliştirerek MER'nin tavsiye ettiği bazı eylemler konusunda ilerleme kaydetti.
KONGO DEMOKRATİK CUMHURİYETİ: DRC'nin, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve GABAC ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Ekim 2022'den bu yana, DRC, ulusal AML/CFT rejimini tamamlamak da dahil olmak üzere AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik adımlar attı.
HIRVATİSTAN: Haziran 2023'te Hırvatistan, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve MONEYVAL ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. Hırvatistan, MER'sinin Aralık 2021'de kabul edilmesinden bu yana, VASP'lerin lisanslanması ve kayıtlarının izlenmesi, denetim faaliyetlerinde daha etkili yaptırımların geliştirilmesi ve uygulanması ve yüksek düzeyde önleyici tedbirlerin uygulanmasının geliştirilmesi yoluyla sistemini iyileştirmeye yönelik MER'nin önerilen eylemleri konusunda ilerleme kaydetmiştir.
CEBELİTARIK: Haziran 2022'de Cebelitarık, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve MONEYVAL ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. FATF, Ekim 2023 Genel Kurulunda, Cebelitarık'ın eylem planını büyük ölçüde tamamladığı ve AML/CFT reformlarının uygulanmasının başladığını ve sürdürüldüğünü ve gerekli siyasi taahhüdün devam ettiğini doğrulamak için yerinde bir değerlendirmeyi garanti ettiği yönünde ilk kararı verdi.
HAİTİ: Haiti'nin, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve CFATF ile çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Haziran 2021'den bu yana, Haiti, ilgili kurumlarla bilgi paylaşımını kolaylaştırmak da dahil olmak üzere, AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik adımlar attı. yabancı mevkidaşları ve karapara aklama suçu, TF suçu ve AML/CFT önleyici tedbirlerindeki teknik eksikliklerin ele alınması. FATF, yüksek düzeyde ifade edilen siyasi bağlılığı ve Haiti'nin ülke içindeki zorlu sosyal, ekonomik ve güvenlik durumunun ortasında taahhütlerini ilerletmek için gösterdiği çabaları takdir etmektedir.
JAMAİKA: Jamaika'nın, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve CFATF ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2020'den bu yana, Jamaika, AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik, yeterli, risk-ödeme önlemlerinin sağlanması da dahil olmak üzere adımlar attı. Tüm DNFBP sektörlerinde tabanlı denetim. Jamaika, stratejik eksikliklerini gidermek için eylem planını uygulamaya yönelik çalışmaya devam etmelidir.Doğru ve güncel temel ve intifa hakkı bilgilerinin zamanında yetkili makamlara sunulduğunu ve etkili, orantılı ve caydırıcı yaptırımların uygulandığını göstermek.
FATF, Jamaika'nın Ocak 2022'de tamamen sona eren eylem planını tamamlayamadığı yönündeki endişesini bir kez daha dile getiriyor. FATF, Jamaika'yı Şubat 2024'e kadar eylem planını tamamlama konusunda hızlı bir şekilde önemli ilerleme kaydetmeye çağırıyor
MALİ: Mali'nin, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve GIABA ile çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Ekim 2021'den bu yana, Mali, AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik, risk değerlendirme metodolojisi geliştirmek de dahil olmak üzere adımlar attı. yüksek riskli FNFBP'lerin denetimleri, AML/CFT uyumsuzluğuna yönelik yaptırımların uygulanmasının gösterilmesi ve kara para aklama ve TF soruşturmaları ve kovuşturmalarında kolluk kuvvetlerinin kapasitesinin güçlendirilmesi.
MOZAMBİK: Ekim 2022'de Mozambik, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve ESAAMLG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu.
NİJERYA: Nijerya'nın, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek amacıyla FATF ve GIABA ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2023'ten bu yana, Nijerya, kalan ML/CFT rejimini tamamlamak da dahil olmak üzere, AML/CFT rejimini iyileştirme yönünde adımlar attı
FİLİPİNLER: Haziran 2021'de Filipinler, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve APG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu.
SENEGAL: Senegal'in, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve GIABA ile birlikte çalışmak üzere üst düzey bir siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2021'den bu yana, Senegal, NPO'ların TF amaçları doğrultusunda kötüye kullanılması riskini anlamak için analizler gerçekleştirdi ve risk- NPO'lara dayalı sosyal yardım.
GÜNEY AFRİKA: Güney Afrika'nın, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek amacıyla FATF ve ESAAMLG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2023'ten bu yana, Güney Afrika, AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik, AML/CFT rejimindeki teknik eksiklikleri ele almak da dahil olmak üzere adımlar attı. nükleer silahların yayılmasına ilişkin finansmanla ilgili hedeflenen mali yaptırım rejimi.
GÜNEY SUDAN: Güney Sudan'ın, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek amacıyla FATF ve ESAAMLG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Haziran 2021'den bu yana, Güney Sudan, AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik adımlar attı. Mali İstihbarat Birimi, STR'lerin alınması ve analizinden ve FATF'nin NPO tanımına giren NPO'ların belirlenmesinden sorumlu merkezi otoritedir.
SURİYE: Suriye'nin stratejik AML/CFT eksikliklerini gidermek için FATF ve MENAFATF ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2010'dan bu yana Suriye, AML/CFT rejimini iyileştirme konusunda ilerleme kaydetti. Haziran 2014'te FATF, Suriye'nin terörizmin finansmanını suç saymak ve terörist varlıklarının dondurulmasına yönelik prosedürler oluşturmak da dahil olmak üzere eylem planını teknik düzeyde büyük ölçüde ele aldığını belirledi. FATF, Suriye'nin üzerinde mutabakata varılan eylem planını tamamladığını belirlerken, güvenlik durumu nedeniyle FATF, gerekli reformların ve eylemlerin uygulanması sürecinin başlayıp başlamadığını ve sürdürülüp sürdürülmediğini teyit etmek amacıyla saha ziyareti gerçekleştiremedi. FATF durumu izlemeye devam edecek ve mümkün olan en erken tarihte saha ziyareti gerçekleştirecektir.
TANZANYA: Tanzanya'nın AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve ESAAMLG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Ekim 2022'den bu yana Tanzanya, R ile teknik eksikliklerin giderilmesi de dahil olmak üzere AML/CFT rejimini iyileştirmeye yönelik adımlar attı.
TÜRKİYE: Türkiye'nin, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek amacıyla FATF ile çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Ekim 2021'den bu yana, Türkiye, daha karmaşık karapara aklama soruşturmaları ve TF soruşturmaları ve BM tarafından belirlenen gruplarla ilgili kovuşturmalara öncelik verilmesi de dahil olmak üzere, risklere uygun soruşturmaların yapılması ve terörizm davalarında paralel mali soruşturmaların yürütülmesi. Türkiye, özellikle terörün finansmanı riskiyle tutarlı olarak terörün finansmanıyla ilgili varlıklara el koymak yoluyla, kalan stratejik eksikliğini gidermek için eylem planını uygulamaya çalışmaya devam etmelidir.
FATF, Türkiye'nin eylem planında ilerlemeye devam ettiğini belirtiyor; ancak artık tüm son tarihler sona erdi. FATF, Türkiye'yi yukarıda belirtilen stratejik eksikliğin bir an önce giderilmesine yönelik eylem planını uygulamaya devam etmeye teşvik etmektedir.
UGANDA: Şubat 2020'de Uganda, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve ESAAMLG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. FATF, Ekim 2023'teki genel kurul toplantısında, Uganda'nın eylem planını büyük ölçüde tamamladığı ve AML/CFT reformlarının uygulamasının başladığını ve sürdürüldüğünü ve gerekli siyasi taahhüdün sağlandığını doğrulamak için yerinde bir değerlendirmeyi garanti ettiği yönünde ilk kararı verdi.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERi (DUBAI): Şubat 2022'de Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve MENAFATF ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. FATF, Ekim 2023'teki genel kurul toplantısında, BAE'nin eylem planını büyük ölçüde tamamladığı ve AML/CFT reformlarının uygulanmasının başladığını ve sürdürüldüğünü ve gerekli siyasi taahhüdün sağlandığını doğrulamak için yerinde bir değerlendirmeyi garanti ettiği yönünde ilk kararı verdi.
VİETNAM: Haziran 2023'te Vietnam, AML/CFT rejiminin etkinliğini güçlendirmek için FATF ve APG ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey bir siyasi taahhütte bulundu. Kasım 2021'de MER'nin kabul edilmesinden bu yana Vietnam, Asya Pasifik Varlık Kurtarma Kuruluşlar Arası Ağı'na (ARIN-AP) katılarak ve AML/CFT/CPF'ye ilişkin bir ulusal eylem planı benimseyerek MER'nin önerilen bazı eylemleri konusunda ilerleme kaydetti.
YEMEN: Yemen'in, stratejik AML/CFT eksikliklerini gidermek için FATF ve MENAFATF ile birlikte çalışmaya yönelik üst düzey siyasi taahhütte bulunduğu Şubat 2010'dan bu yana, Yemen, AML/CFT rejimini iyileştirme yönünde ilerleme kaydetti.
GRİ LİSTEDEN TAMAMEN ÇIKARILAN ÜLKELER:
Arnavutluk, Cayman Adaları, Ürdün, Panama
KARA LİSTEDEKİ ÜLKELER:
İran, Myanmar, Kuzey Kore
TÜRKİYE TAKİP RAPORU 2023:
Karşılıklı değerlendirmelerin 5. turunda Türkiye için planlanan değerlendirme tarihi 2025 Aralık ayıdır. Son değerleme ise 2019 Ekim ayında gerçekleştirilmiştir.
Kaynak: https://www.fatf-gafi.org/en/countries/detail/Turkey.html
