Dünyada gıda israfı, son yıllarda kritik bir seviyeye ulaştı ve bu durum milyonlarca insanın gıda kriziyle karşı karşıya kalmasına neden oldu. Birleşmiş Milletler'in raporlarına göre, yıllık üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri israf ediliyor. Bu, dünya genelinde 1,3 milyar ton yiyeceğin çöpe gitmesi anlamına geliyor.
Gıda israfının bu kadar büyük bir boyuta ulaşmasının nedenleri arasında, üretim fazlası, lojistik sorunlar, ambalajlama hataları ve tüketici alışkanlıkları geliyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, dünya çapında bir kesim obeziteyle mücadele ederken 828 milyon insan ise açlıkla mücadele ediyor.
"Yılda 1.3 Milyar Ton Gıda İsraf Ediliyor"
Doç. Dr. Emre Hastaoğlu, gıda israfının boyutlarına dikkat çekerek, "Gıda bizim gezegenle aramızda kurduğumuz en önemli bağ. Gıda israfı, tüketilebilir düzeydeki gıdanın ya tüketilmez hale gelmesi ya da son kullanma tarihinin geçmesiyle birlikte artık insanların tüketemeyeceği aşamaya gelmesi demektir. Dünyada üretilen gıdanın üçte biri israf ediliyor. Bu durum tüketilmeden israf olması demek. Hasattan son tüketiciye kadar herkesin sorumluluğunda olan bu süreç, hem çevreyi hem doğayı hem de gelecek nesilleri etkileyen unsurlar arasında yer almakta," dedi.
FAO'nun 2023 yılında açıkladığı rapora göre yılda 1.3 milyar ton gıda israf ediliyor. Türkiye'de ise günde 4.3 milyon adet ekmek israf ediliyor. Hastaoğlu, "Dünya genelinde üretilen gıdanın üçte birinin israf edilmesi çok büyük ve ciddi bir oran. 2050 yılında nüfus artışıyla gıda ihtiyacımızın yüzde 60 oranında artacağı öngörülüyor. Gıda israfının yarısını bile engellesek, 2040-2050 yıllarında yaşanması muhtemel olan gıda savaşının da önüne geçebiliriz," ifadelerini kullandı.
"İsrafı Azaltmanın Yolu Planlı Alışveriş"
Gıdaya kolay ulaşmanın, gıda israfına neden olduğunu belirten Hastaoğlu, "Eskiden bu kadar gıda çeşitlerine ve miktarına kolay ulaşım sağlayamıyorduk. İsrafı azaltmanın en başında bilinçli tüketim yer alıyor. Bizler, ekmek yere düşünce öpüp başımız üstüne koyan bir toplum içerisindeyken, dünyada en çok ekmek israf eden üçüncü ülke haline gelmemizin en büyük nedeni bilinçsiz olmamızdır," dedi.
Gıda israfını önlemenin en önemli etkeninin yiyeceklerin tekrar kullanılabilir olmasını bilmek olduğunu vurgulayan Hastaoğlu, "Örneğin, bugün pilav yaptık ve arttıysa yarın kadınbudu köfteye dönüştürebiliriz. Günümüzde yaşanan açlığın sebebi yetersiz gıda üretimi değil, gıdanın yetersiz ve dengesiz dağılımıdır. Dünyanın bir kısmında obeziteyle mücadele yaşanırken, bir kısmında açlıkla mücadele ediliyor. Gıda israfını azaltmanın bir yolu da planlı ve bilinçli alışveriş yapmaktır. Özellikle Ramazan ayında açken alışveriş yapılmaması önemlidir çünkü ihtiyacımız olmayan yiyecekleri de ister hale geliriz ve doyduktan sonra tüketmeyebiliriz. Alışverişe çıktığımızda bir liste yapmalıyız ve bu listeyi yaparken bütçemize uygun, ihtiyacımız olan şeyleri ihtiyacımız kadar almalıyız," şeklinde konuştu.
Gıda israfını azaltmak için herkesin sorumluluk alması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, tüketici eğitimi sağlamanın ve yiyecekleri dönüştürmenin önemine dikkat çekiyor. Bu bilinçle hareket ederek, hem çevresel hem de sosyal açıdan daha sürdürülebilir bir dünya yaratmak mümkün.
